Özgül Fobi
Özgül fobi, belirli nesne ve durumlara karşı aşırı ve mantıksız korkuların sürekli olarak yaşanmasıdır. Kişinin geçmişte yaşadığı bir kaza veya travmatik olay, hayatının ilerleyen dönemlerinde özgül fobi geliştirmesine neden olabilir. Fobiye neden olan nesneyle karşılaşıldığında, kişi kontrolünü kaybedebilir, paniğe kapılabilir ve bayılabilir. Genellikle, fobisi olan nesneyle karşılaştığında kaçma eğilimi gösterir. Uzmanların, bir kişiye özgül fobi tanısı koyabilmesi için kişinin belirgin sıkıntı yaşaması, mesleki görevlerini yerine getirememe veya toplumsal işlevselliğinde bozulma gibi belirtilerin gözlemlenmesi gerekmektedir.
Özgül Fobi Çeşitleri
- Durumsal tip özgül fobi
- Doğal çevre tip özgül fobi
- Kan-yara-enjeksiyon tip özgül fobi
- Hayvan tip özgül fobi
- Diğer tip özgül fobiler
Durumsal tip özgül fobi, genellikle çocuklarda ve gençlerde görülmektedir. Bu tip fobi, tünellerde, toplu taşıma araçlarında, asansöre binildiğinde, uçakla seyahat edildiğinde, köprülerden geçerken ve araba kullanımı sırasında ortaya çıkabilir. Doğal çevre tip özgül fobi, yüksek yerlerde, su kenarlarında ve fırtınalı havalarda kendini gösterir. Kan, yara ve enjeksiyon gibi tıbbi olaylar, kişinin korkmasına ve bayılmasına yol açabilir. Hayvan tip özgül fobi, genellikle çocukluk yıllarında başlayan ve hayvan gördüğünde ortaya çıkan korku duygusudur. Diğer tipler arasında nefes alamama, mide bulantısı ve kusma ile hastalık belirtileri, gürültü ve yüksek ses ile çocukların masallarda anlatılan karakterlerden korkması gibi durumlar yer alır.
Özgül Fobi Nedenleri
- Normal şartlar altında korku uyandırmayan bir nesnenin travmatik bir durum ile birleşmesi neticesinde ortaya çıkan korku
- Kişinin fobisi olan nesne ile önceden kötü bir deneyim yaşamış olması
- Kişinin etrafındaki kişilerin tepkilerinden etkilenerek korkmayı öğrenmesi
- Kişinin karşı karşıya kaldığı bir olayda kendisini kurban yerine koyması ve korkması
- Kişinin kendisini korkutan nesneden uzaklaştığında tehlikeden ve korkulardan da uzaklaştığını hissetmesi
- Kişinin tehlike olarak gördüğü nesneden dikkatini ayıramaması
- Geleneksel olarak insanların birtakım nesne veya durumlardan korkmaya yatkın olması
Fobi sahibi olan kişiler, tehlike ile karşı karşıya kaldıklarında durumu olduğundan daha abartılı hale getirerek korkuyu daha yoğun ve daha ağır yaşarlar. Özgül fobinin tedavi edilmesi için en çok kullanılan yöntem yüzleştirme yöntemidir. Bu yöntemde, korkuya neden olan nesne veya durumun gerçekte sanıldığı kadar tehlikeli olmadığı kişiye gösterilmeye çalışılır. Hastalar, nesne ile bir anda yüzleştirilmezler. Yüzleştirme kademeli olarak, hafif şiddetten ağır şiddetli olana doğru ilerler. Özgül fobi nedeniyle depresyon ve panik ataklar görülen hastalarda uzmanlar ilaç tedavisine başvurabilir. Bu süreçte genellikle antidepresan ilaçlar kullanılır.
|
Özgül fobi ile ilgili olarak yaşadıklarım gerçekten zorlayıcıydı. Özellikle belirli nesneler veya durumlarla karşılaştığımda hissettiğim aşırı korku ve panik, hayatımı önemli ölçüde etkiliyordu. Geçmişte yaşadığım travmatik bir olayın bu fobiyi tetiklediğini düşünüyorum. Bir keresinde asansöre bindiğimde, kapılar kapanmaya başladığında içimdeki korku öyle bir hale geldi ki, kontrolümü kaybetmiş gibi hissetmiştim. Fobiye neden olan nesneyle karşılaştığımda hemen kaçma isteği duymak, sosyal hayatımı ve işimi de olumsuz etkiledi. Uzmanların bu durumun tedavisi için önerdiği yüzleştirme yöntemi hakkında daha fazla bilgi almak istiyorum. Acaba bu süreçte nasıl bir ilerleme kaydedebiliriz?
Cevap yazÖzgül Fobi ve Yaşadıklarınız
Çınar, yaşadığınız özgül fobi gerçekten zorlayıcı bir deneyim olmalı. Fobilerin, geçmişte yaşanan travmatik olaylarla bağlantılı olması oldukça yaygın bir durumdur. Asansörde hissettiğiniz korku da bu durumun bir yansıması gibi görünüyor.
Yüzleştirme Yöntemi
Uzmanların önerdiği yüzleştirme yöntemi, fobilerle başa çıkmak için etkili bir yaklaşımdır. Bu yöntemde, korktuğunuz nesne veya durumla aşamalı olarak yüzleşmeyi öğrenirsiniz. İlk aşamada, bu durumu düşünmek ya da hakkında konuşmakla başlayabilirsiniz. Daha sonra, bu durumu daha az korkutucu bir şekilde deneyimleyerek ilerleyebilirsiniz. Örneğin, asansörle ilgili hislerinizi kontrol altında tutarak, kısa süreli asansör yolculukları yapabilirsiniz.
İlerleme Kaydetme
Bu süreçte ilerleme kaydetmek için sabırlı olmalısınız. Küçük adımlarla başlayarak, zamanla korkularınızı aşma konusunda daha fazla cesaret bulabilirsiniz. Ayrıca, bir terapistten destek almak, süreci daha etkili ve güvenli hale getirebilir. Uzman yardımıyla, korkularınızla başa çıkmayı öğrenebilir ve sosyal hayatınızı yeniden canlandırabilirsiniz. Unutmayın, bu süreç kişisel bir yolculuktur ve her birey için farklı şekillerde gelişebilir.